Rozwój dziecka – skoki rozwojowe w 1. roku życia

Pierwszy rok życia to ogrom zmian, jakie zachodzą w organizmie i przede wszystkim w mózgu dziecka. Dzieli się go na etapy rozwoju dziecka, a każdy z nich związany jest ze skokiem rozwojowym. To taki moment, kiedy w mózgu powstaje wiele nowych połączeń neurologicznych, a maluch nabywa nowych umiejętności. Dla niego to trudny czas, ale dla rodzica również. Ile jest skoków rozwojowych w pierwszy roku malucha? Czego możesz się spodziewać po rozwoju dziecka po każdym z nich? 

Skoki rozwojowe - objawy 

Na pewno trzeba podkreślić, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie i nie należy skoków rozwojowych traktować jako wyznacznik prawidłowych zmian zachodzących w jego organizmie i mózgu. Ponadto u niektórych dzieci skoki rozwojowe nie objawiają się tak intensywnie, jak u innych. Dużo zależy od temperamentu i charakteru malucha. 

Wielu rodziców jednak przed nową umiejętnością u swojego dziecka obserwuje:

• Częstszy płacz bez powodu 
• Potrzebę ciągłej bliskości fizjologicznej rodzica
• Nagłą zmianę zachowania dziecka
• Rozdrażnienie
• Problemy z zasypianiem i niespokojny sen
• Zwiększony apetyt lub wręcz przeciwnie – problemy z jedzeniem
• Zwiększoną wrażliwość na bodźce z otoczenia

Etapy rozwoju dziecka do roku  - 7 skoków rozwojowych 

Rozwój dziecka w 1. roku życia dzielimy na 7 etapów rozwoju. Należy je jednak traktować jedynie jako punkt odniesienia. Przykładowo u dzieci urodzonych przedwcześnie i przed planowanym terminem skoki rozwojowe mogą występować proporcjonalnie później. 

Pierwszy skok rozwojowy (między 4 a 5 tygodniem) – dziecko bardzo intensywnie odbiera bodźce z otoczenia, przystosowuje się do nowego środowiska. Po tym etapie u malucha pojawia się uśmiech, maluch zaczyna utrzymywać uniesioną główkę w pozycji leżącej na brzuchu, a także lepiej radzi sobie z trawieniem pokarmu. 

Drugi skok rozwojowy (około 8 tygodnia) – dziecko przyzwyczaja się do codziennej rutyny, dostrzega zależności pomiędzy poszczególnymi czynnościami. Zaczyna wydawać więcej dźwięków, intensywniej porusza nogami i rękoma i dłużej koncentruje wzrok na Twojej twarzy. 

Trzeci skok rozwojowy (między 10 a 12 tygodniem) – pojawia się u malucha zdolność do łączenia rąk w linii środkowej. Zaczyna chwytać zabawki, a także świetnie wykorzystuje swoje umiejętności wokalne – piszczy i krzyczy, a przy tym wkłada rączki do buzi i robi bańki ze śliny. 

Czwarty skok rozwojowy (między 18 a 20 tygodniem) – maluch może łączyć sylaby, tworząc pierwsze mama, baba i tata, chociaż nie są to jeszcze słowa wypowiadane świadomie. Dostrzega proste ciągi przyczynowo-skutkowe, a także dobrze radzi sobie z pozycją w podporze na przedramionach. Pojawia się ponadto pozycja „pływaka” – dziecko leżące na brzuszku unosi jednocześnie ręce i nogi. 

Piąty skok rozwojowy (około 6 miesiąca) – maluch dostrzega odległości pomiędzy przedmiotami, najprawdopodobniej potrafi się już obracać z pleców na brzuch i odwrotnie. Dziecko sprawniej manipuluje zabawkami. Wtedy też występuje pierwszy „lęk separacyjny”, czemu towarzyszy płacz i niepokój, kiedy rodzic znika z zasięgu wzroku. 

Szósty skok rozwojowy (około 8 miesiąca) – niemowlę rozwija chwyt szczypcowy. Świetnie sobie radzi z kategoryzowaniem przedmiotów, przyporządkowuje przedmioty to konkretnych kategorii, jak np. jabłko i banan do owoców. Zaczyna się bawić w burzenie budowli z klocków. Dziecko jest coraz bardziej aktywne – pełza, czworakuje i samodzielnie siada. 

Siódmy skok rozwojowy (około 11 miesiąca) – teraz dziecko zamiast burzyć zaczyna składać klocki. Dostrzega sekwencje zdarzeń – po założeniu kurtki i czapki wychodzimy na spacer. Niektóre dzieci potrafią naśladować odgłosy zwierząt i wypowiadają proste słowa. Pojawia się gest wskazywania palcem, a także pierwsze próby bazgrania po kartce i wspinania się na meble. 

Który skok rozwojowy najgorszy? Jak sobie radzić w trudnych momentach? 

Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, który skok rozwojowy jest najgorszy, ponieważ każde dziecko w inny sposób reaguje na zmiany zachodzące w jego mózgu. Rodzice często jednak podkreślają, że największą zmianę w zachowaniu swojego dziecka dostrzegli ok. 6 miesiąca życia, kiedy pojawił się „lęk separacyjny”. 

Skoki rozwojowe to nierzadko trudne momenty dla dziecka i rodziców. Co możesz zrobić dla swojego maluszka, aby pomóc mu przetrwać ten czas? 

• Bądź przy nim blisko, będzie Cię potrzebował bardziej niż kiedykolwiek 
• Możesz zaopatrzyć się w chustę, ponieważ maluch czasem jest wtedy nieodkładalny
• Unikaj tłumów i zatłoczonych miejsc
• Bujaj malucha np. w bujaku, huśtawce lub po prostu na dużej piłce
• Bądź cierpliwa i wyrozumiała
• Reaguj na zmiany w apetycie dziecka – jeśli jest bardziej głodne, podawaj mu pokarm częściej, a jeśli odmawia jedzenia, zaakceptuj to, ale proponuj mu pokarm pomimo braku zainteresowania

Najważniejsza rzecz – nie porównuj swojego malucha do innych dzieci. Skoki rozwojowe potraktuj z dystansem, a za prawdziwe i wiarygodne źródło wiedzy na temat rozwoju dziecka należy uznać lekarzy i specjalistów. Uważaj również, aby nie pomylić skoku rozwojowego z infekcją i problemami o podłożu chorobowym.