Ocena noworodka po porodzie, czyli kilka słów o skali Apgar

Termin porodu zbliża się wielkimi krokami i już zaczynasz zastanawiać się, jak będą wyglądały Twoje pierwsze chwile z dzieckiem? W ciągu kilku pierwszych minut po porodzie, lekarze dokładnie badają noworodka i dokonują punktowej oceny jego stanu zdrowia oraz kondycji. Czym jest tzw. skala Apgar i co podlega ocenie już w kilka minut od narodzin małego człowieka?

Skala Apgar – co to jest?

Już w kilka minut po narodzinach, Twoje dziecko będzie poddane pierwszemu badaniu w życiu. Tzw. test Apgar to nic innego, jak ocena dziecka po porodzie, w której skala zaczyna się na 1 a kończy na 10 punktach możliwych do zdobycia. Im więcej punktów, tym lepiej – świadczy to bowiem o tym, że dziecko jest w dobrej kondycji.

Skala Apgar zawdzięcza swoją nazwę Virginii Apgar – amerykańskiej lekarce (specjalistce w zakresie pediatrii oraz anestezjologii) aktywnej zawodowo w latach 50. XX wieku. Co ciekawe, z czasem Apgar stał się akronimem od angielskich słów określających kluczowe parametry sprawdzane w trakcie badania: appearance (wygląd, kolor skóry), pulse (akcja serca), grimace (reakcja na bodźce), activity (napięcie mięśniowe), respiration (oddech).

Ocena noworodka w skali Apgar – cel

Ocena dziecka po porodzie z wykorzystaniem skali Apgar ma na celu wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, w przypadku których wymagana byłaby natychmiastowa pomoc medyczna. Aby uzyskać miarodajne wyniki, badanie wykonywane jest minimum dwa razy w kilkuminutowych odstępach czasu.

Po raz pierwszy, dziecko badane jest już w pierwszej minucie życia. Wtedy również sprawdza się czy maluch nie potrzebuje pilnie pomocy lekarskiej. Kolejne badania oceniające ogólny stan zdrowia dziecka wykonywane są odpowiednio w 3., 5., a także w 10. minucie życia.

Wyniki badania stanowią podstawę do ewentualnego dalszego leczenia lub rehabilitacji.

Jak wygląda punktacja Apgar?

Wiesz już, że skala Apgar przewiduje oceny w zakresie 1-10 punktów. W praktyce maluchy, które otrzymały przynajmniej 8 punktów uznaje się za zdrowe i niewymagające interwencji medycznej – w takich przypadkach specjaliści jedynie osuszają malucha. Stan noworodków, które otrzymały 3 lub mniej punktów określa się jako ciężki. Wartości pośrednie (4-7) oznaczają natomiast średni stan zdrowia.

Ocenie podlega 5 parametrów życiowych: zabarwienie skóry, czynność serca, odruchy fizjologiczne, napięcie mięśni oraz oddech. Za każdy, lekarze przyznają od 0 do 2 punktów. Noworodek może otrzymać więc maksymalnie 10 punktów w skali Apgar. Jak oceniane są poszczególne parametry?

• Zabarwienie skóry
  • Sina i blada skóra – 0 pkt
  • Sine kończyny – 1 pkt
  • Zdrowa, równomiernie różowa skóra – 2 pkt
• Czynność serca
  • Brak akcji serca – 0 pkt
  • Poniżej 100 uderzeń na minutę – 1 pkt
  • Powyżej 100 uderzeń na minutę – 2 pkt
• Odruchy fizjologiczne (mierzone poprzez wprowadzenie cewnika do nosa)
  • Brak odruchu – 0 pkt
  • Lekki grymas – 1 pkt
  • Kaszel, kichanie, płacz – 2 pkt
• Napięcie mięśniowe kończyn
  • Wiotkie kończyny – 0 pkt
  • Słabe ruchy – 1 pkt
  • Energiczne i silne ruchy – 2 pkt
• Oddech
  • Brak oddechu – 0 pkt
  • Płytki oddech – 1 pkt
  • Regularny, pewny oddech, głośny krzyk – 2 pkt

To ważne!
Zdaniem wielu specjalistów, skala Apgar nie ma odpowiedniego zastosowania w przypadku wcześniaków – zwłaszcza urodzonych przed 28. tygodniem ciąży.
Wciąż trwają więc prace nad alternatywną metodą badania dzieci wcześnie urodzonych.

Ocena dziecka po porodzie – pozostałe badania

Badanie oceniające kondycję dziecka w skali Apgar nie jest jedynym badaniem, jakie czeka malucha w szpitalu. Tuż po porodzie, sprawdzana jest m.in. waga, obwód główki oraz długość noworodka.

Do podstawowych badań wykonywanych krótko po narodzinach należy także badanie wzroku (lekarz sprawdza reakcje źrenic bobasa na światło) i przesiewowe badanie słuchu. 

Zanim noworodek zostanie wypisany ze szpitala, będzie trzeba wykonać ponowne ważenie. Po porodzie dziecko może nieco stracić na wadze, jednak spadek masy ciała nie powinien być większy niż 10% w stosunku do masy urodzeniowej. Na tym jednak podstawowe badania oceniające kondycję noworodka się nie kończą. Sprawdzany jest bowiem także układ krążeniowy i oddechowy dziecka oraz wykonywane są badania pod kątem diagnostyki ewentualnych wad rozwojowych. Specjaliści ponownie sprawdzają także zabarwienie skóry, poziom nawodnienia oraz częstotliwość wypróżnień noworodka.