Etapy gojenia się rany po cesarskim cięciu

Cesarskie cięcie to rozległa operacja położnicza, w przebiegu której przecinane są powłoki brzuszne oraz macica. Proces gojenia się rany po cc jest długotrwały i wieloetapowy – może trwać nawet kilka lat. Jak dbać o ranę po cc, aby blizna była jak najmniejsza i nie była przyczyną uciążliwych dolegliwości? 

Rana po cesarskim cięciu – jak przebiega cc?

Według „Rządowego programu kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w 2021-2023 r.” około 43% porodów w naszym kraju odbywa się przez cesarskie cięcie (jest to jeden z najwyższych wskaźników w Europie). Zatem niemal połowa młodych mam musi borykać się z niedogodnościami, jakie wiążą się z blizną, która powstaje w wyniku tego poważnego zabiegu chirurgicznego. Jak przebiega cesarskie cięcie?

„Cesarka” to poród z przecięciem powłok brzusznych. Cięcia cesarskie dzieli się na nagłe – gdy w trakcie porodu pojawia się sytuacja zagrażająca zdrowiu bądź życiu matki lub dziecka (np. brak postępu porodu, infekcja wewnątrzmaciczna) oraz planowe – o wskazaniu do niego wiadomo zanim rozpocznie się poród (np. nieprawidłowe ułożenie płodu, łożysko przodujące). 

Przed operacją kobieta musi zostać znieczulona, najczęściej jest to znieczulenie przewodowe podpajęczynówkowe, oraz zacewnikowana. Podczas cc lekarz wykonuje przecięcie kolejno wszystkich warstw powłok brzusznych, aż do mięśnia macicznego. Po wyjęciu dziecka z macicy, ginekolog musi zatamować krwawienie i zszyć ranę.

Rana po cesarskim cięciu – gojenie

Aby dokładnie zszyć wszystkie przecięte w trakcie cesarskiego cięcia powłoki, zakłada się kilka pojedynczych szwów na tkankę podskórną oraz szew śródskórny. Szwy wewnętrzne to szwy rozpuszczalne, które wchłaniają się po około 3-5 tygodniach, natomiast szew zewnętrzny jest najczęściej szwem tradycyjnym – trzeba go usunąć po upływie 7-8 dni od porodu. 

Nacięcie wykonywane podczas cc ma maksymalnie 15 cm długości i znajduje się tuż nad spojeniem łonowym. Zanim powstanie blizna, rana musi się zagoić, proces ten trwa kilka tygodni. W tym czasie najistotniejsza jest właściwa higiena – dezynfekowanie preparatami bezalkoholowymi i osuszanie.

Etapy gojenia się rany po cesarce:

• Faza wysiękowa (zapalna) – dochodzi do pojawienia się miejscowej reakcji zapalnej, która trwa zazwyczaj od 4 do 7 dni. Pojawiają się: obrzęk, zaczerwienienie, ból, wysięk. Po ok. 7 dniach reakcja zapalna stopniowo ustaje, makrofagi (komórki fagocytujące) sukcesywnie eliminują z rany wszelkie drobnoustroje.
• Faza poliferacji – jest to tzw. właściwa faza gojenia, trwa od 3 do 6 tygodni. W tym okresie zaczynają uaktywniać się fibroblasty, czyli komórki występujące w skórze właściwej, odpowiedzialne za produkcję kolagenu niezbędnego w procesie regeneracji i budowy tkanki łącznej. Rana obkurcza się, w jej miejscu powstaje ziarnina, która „zamyka” uszkodzoną skórę.
• Faza przebudowy (bliznowacenie) – to ostatni etap gojenia się rany, może trwać nawet kilka lat. Blizna stopniowo staje się bledsza, bardziej płaska, odporna na urazy mechaniczne.

Jak dbać o ranę po cc? 

Tuż po zszyciu powłok brzusznych, na ranę pooperacyjną zostaje nałożony jałowy opatrunek. Nie można go moczyć, należy też zadbać o to, by nie urażać okolicy podbrzusza. W tym celu warto zaopatrzyć się w specjalną bieliznę poporodową, np. taką wykonaną z przewiewnej siateczki. Zazwyczaj po około 48-72 godzinach zdejmuje się opatrunek – wietrzenie rany przyspiesza gojenie. Od tego momentu można przemywać miejsce cięcia wodą z mydłem, lecz trzeba pamiętać, aby po kąpieli dokładnie ją osuszyć i zastosować płyn antyseptyczny. Taką pielęgnację należy kontynuować do całkowitego wygojenia się rany.

Gojenie się rany po cc można przyspieszyć, stosując specjalistyczne preparaty silikonowe dostępne w aptekach bez recepty (plastry, kremy, żele). Jednak należy pamiętać, że można je zacząć aplikować na skórę dopiero w momencie, gdy rana będzie zagojona i nie będzie sączyła się z niej wydzielina. Ich regularne używanie zwiększa elastyczność blizny, likwiduje uczucie napięcia i niweluje świąd. Plastry na rany po cc zmniejszają także ryzyko powstawania blizn przerostowych i bliznowców (keloidów).

Jak zmniejszyć bliznę po cc?

Aby uniknąć komplikacji, które mogą pojawić się przy tworzeniu się blizny po cesarskim cięciu, warto zastosować jej mobilizację. Jest to terapia przeprowadzana przez fizjoterapeutę, w trakcie której wykorzystuje się techniki miękkotkankowe, takie jak rozluźnianie mięśniowo–powięziowe. Ma ona na celu zniwelowanie bólu, przywrócenie ruchomości okolicznym tkankom oraz niedopuszczenie do powstania przykurczy. Rehabilitację blizny można rozpocząć minimum 3 tygodnie od wygojenia rany, czyli mniej więcej 4-5 tygodni od cięcia cesarskiego. 

W większości przypadków rana po cesarskim cięciu goi się bez komplikacji, a blizna jest niewielka i niemal niewidoczna – zwłaszcza, jeśli zostały zastosowane odpowiednia pielęgnacja i mobilizacja blizny. Jednak, gdy proces gojenia nie przebiega prawidłowo, mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości, takie jak uczucie ciągnięcia, brak czucia w okolicy blizny, bóle podbrzusza i odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Wskazana jest wówczas konsultacja z fizjoterapeutą zajmującym się terapią manualną blizn pooperacyjnych.