Niepłodność a bezpłodność - czym się różnią?

Czy wiesz, że w Polsce problemy z płodnością ma ok. 1,5 mln par? Oznacza to, że 20% Polaków w związku i wieku produkcyjnym nie może swobodnie powiększyć rodziny ¹. WHO informuje, że dla 30 mln osób w Europie staranie się o dziecko jest bardzo trudne. Tego tematu nie wolno bagatelizować. GUS szacuje, że populacja w Polsce może się zmniejszyć z końcem 2050 roku o 4,45 mln w porównaniu do 2013 roku. Sprawdź, jakie są różnice między bezpłodnością a niepłodność i poznaj przyczyny – to przecież może dotyczyć każdego. 

Czym się różni niepłodność a bezpłodność?

Najważniejszą różnicą jest to, że niepłodność można leczyć. Nie zmienia to jednak faktu, że kłopoty z zajściem w ciążę wywołują frustrację u obojga rodziców. To szczególnie przygnębiające, gdy starania trwają latami, a moment pojawienia się maluszka na świecie jest bliżej nieokreślony. Powiększenie rodziny wymaga w takim przypadku czasu, a przede wszystkim cierpliwości. Z pewnością stres, niepokój oraz ogólne zniechęcenie nie pomogą w tak trudnej sytuacji. Aby dokładnie poznać różnice między niepłodnością a bezpłodnością, warto zapoznać się z definicją Światowej Organizacji Zdrowia. 

Według WHO o uleczalnych problemach z płodnością można mówić, gdy:

• partnerzy regularnie współżyją ok. 3-4 razy w ciągu tygodnia,
• regularne starania o dziecko trwają ponad 1 rok,
• przyszli rodzice zrezygnowali z antykoncepcji.

Warto wiedzieć:
Światowa Organizacja Zdrowia uznaje niepłodność za chorobę cywilizacyjną. To samo dotyczy uzależnień (nikotyna i alkohol), cukrzycy, reumatyzmu, AIDS oraz części schorzeń dotyczących krążenia.

Znaczącą różnicą między niepłodnością a bezpłodnością są również przyczyny – nie zawsze muszą to być kwestia medyczne. Duże znaczenie ma tryb życia.

Powody problemów z płodnością:

• niezdrowa dieta,
• nadwaga/otyłość,
• ciągły stres,
• przyjmowane leki,
• nikotyna,
• brak ruchu,
• schorzenia tarczycy,
• kłopoty z hormonami,
• choroby nowotworowe,
• czynniki środowiskowe np. chemiczne opary.

Warto wiedzieć:
Czasem zdarza się, że lekarz nie jest w stanie dokładnie określić, co jest przyczyną problemów z płodnością. W takiej sytuacji mówi się o niepłodności idiopatycznej. Według Polskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu i Embriologii dotyczy to, co trzeciej pary.

1. W przypadku kobiet kłopoty mogą wynikać z zaburzeń hormonalnych oraz nieodpowiedniej budowy macicy, jajników czy jajowodów. 
2. Natomiast u mężczyzn przeważnie mówi się o niewystarczającej produkcji, działaniu oraz transporcie plemników. 

Niepłodność może być również wywołana przez niektóre lekarstwa przeciwpadaczkowe, immunosupresyjne oraz onkologiczne.

Szanse na dziecko, czyli badania niepłodności

Według danych statystycznych z niepłodnością ma problem, nawet co 5 para ². Dlatego też nie warto bagatelizować tego tematu. Każda z pozoru zdrowa osoba w wieku rozrodczym może mieć kłopot z powiększeniem rodziny. Badanie niepłodności to przede wszystkim:

1. Wnikliwa rozmowa z lekarzem – specjalista ocenia wtedy hipotetycznie, co może utrudniać zajście w ciążę. Wywiad medyczny bazuje przede wszystkim na informacjach dotyczących stylu życia, dotychczasowych chorób, ingerencji chirurgicznych, miesiączki oraz współżycia.
2. Sprawdzenie narządów rozrodczych – w sposób obrazowy np. za pomocą badania USG, a także przedmiotowy (fizykalny).
3. Laboratoryjne badania – polegają na weryfikacji hormonów obu płci. Lekarz może zlecić również badania genetyczne oraz przesiewowe wykrywające występowanie w organizmie wszelkich niepożądanych grzybów, bakterii lub wirusów.

W przypadku mężczyzn weryfikowane są również plemniki – ich ilość, kondycja oraz prędkość poruszania się.

Badanie niepłodności a leczenie

Między niepłodnością a bezpłodnością jest ta przewaga, że można ją leczyć. Terapia farmakologiczna albo hormonalna musi być zawsze dostosowana do konkretnego przypadku. Zabiegi chirurgiczne to rzadkość, a ich podstawą są wyłącznie wady anatomiczne. Badać się powinny zarówno kobiety, jak i mężczyźni – problem z płodnością występują u obu płci niemal jednakowo.

Jakie są różnice pomiędzy bezpłodnością a niepłodnością

Co sprawia, że odmienności między bezpłodnością a niepłodnością są zauważalne? Niestety diagnoza jest bardzo smutna dla par. W tym przypadku problem z płodnością uznaje się za nieodwracalny – taka jest oficjalna wersja przekazana przez Światową Organizację Zdrowia.

Co wpływa na bezpłodność kobiet:

• nieprawidłowe działanie macicy lub jajników przez ingerencje chirurgiczne,
• brak narządów rozrodczych,
• wady genetyczne,
• zaburzenia hormonalne,
• endometrioza,
• choroby weneryczne np. chlamydia lub rzeżączka,
• przedwczesna menopauza.

Dlaczego mężczyźni są bezpłodni:

• minione choroby zakaźne np. świnka,
• uraz nasieniowodów,
• brak lub uszkodzenie jąder,
• choroby genetyczne,
• stany zapalne,
• nowotwór.

W przypadku obu płci powodem bezpłodności mogą być również wszystkie mutacje dotyczące układu hormonalnego, a także leczenie onkologiczne (chemioterapia lub radioterapia).

Nieodwracalne kłopoty z zajściem w ciążę, czyli badania na bezpłodność

Czy w tym przypadku można wyróżnić jakieś różnice między bezpłodnością a płodnością? Nie – diagnostyka wygląda tak samo. Warto pamiętać o regularnym sprawdzaniu stanu zdrowia oraz reagowaniu, jeśli tylko pojawią się jakiekolwiek nieprawidłowości. Szybkość reakcji może zapobiec pewnym procesom, których nie da się już w przyszłości naprawić ani odwrócić. Badanie na bezpłodność to sprawa obu płci, chociaż to kobiety przeważnie są piętnowane, gdy pojawią się kłopoty z zajściem w ciążę.

Niestety dotychczas znane metody bazujące na terapii hormonalnej lub farmakologii w żaden sposób nie mogą pomóc parom bezpłodnym, nawet jeśli tylko jedna z osób jest zdiagnozowana. Nie oznacza to jednak, że powiększenie rodziny staje się niemożliwe. Dostępne są opcje alternatywne takie jak zapłodnienie pozaustrojowe, czyli in vitro. Niestety metoda nie jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Pary, które marzą o dziecku, mogą również zainteresować się adopcją. W tym przypadku warto jednak uzbroić się w cierpliwość – procedury potrafią być wymagające.

¹ Według szacowań Polskiego Towarzystwo Medycyny Rozrodu i Embriologii.
² Zgodnie z wypowiedzą Dr Piotr Lewandowski z Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Rozrody.