Ciemiączko u noworodka – co to, kiedy się zrasta?

Nawet jeśli do tej pory nie miałaś doświadczeń jako matka i  dopiero oczekujesz pierwszego dziecka, pewnie nie jest ci obce pojęcie „ciemiączka” – choćby ze szkoły rodzenia. Warto, abyś dowiedziała się o nim jak najwięcej jeszcze przed porodem. Mając podstawowe informacje na jego temat, będziesz spokojniejsza o dobro malucha, przebierając go, kąpiąc czy biorąc na ręce. 

Ciemiączko – co to?

Ciemiączko jest spojeniem w formie dość elastycznej błony, która łączy ze sobą kości czaszki. Jego zadaniem jest łatwiejsze dopasowanie się główki do kanału rodnego, co ma duże znaczenie w przypadku porodu naturalnego. Ciemiączko ma znaczenie także w kontekście szybko rozwijającego się dziecka i rosnącego mózgu. Dzięki temu, że szwy czaszki nie są całkowicie zrośnięte, mózg ma przestrzeń do swobodnego rozwoju i powiększania swoich rozmiarów. 

Ciemiączko u noworodka – rodzaje

Każdy noworodek ma ciemiączko przednie, które wyznacza kształt rombu. Jego przybliżona wielkość to około 2 x 2 cm. Ciemiączko tylne z kolei jest usytuowane na potylicy i jest nieco mniejsze. U dzieci urodzonych przedwcześnie występuje też, po obu stronach czaszki (w miejscu kości skroniowych), ciemiączko boczne.

Kiedy zrasta się ciemiączko?

Zarastanie ciemiączek może przebiegać różnie, w zależności od indywidualnych predyspozycji dziecka. Generalnie przyjęło się, że do zarastania ciemiączka przedniego dochodzi w okolicy 9-18. miesiąca życia. Zdecydowanie szybciej zarasta ciemiączko tylne – nie ma po nim śladu około 6-8. tygodnia po porodzie. Nie należy niepokoić się, jeśli u pociechy zarastanie ciemiączek nie przebiega w sposób książkowy – każdy noworodek ma swój czas. Warto jednak obserwować niemowlę i w przypadku poważnych wątpliwości skonsultować się z lekarzem pediatrą. 

Ciemiączko pulsujące, wklęsłe lub wypukłe – czy są powody do obaw?

Ciemiączko ma to do siebie, że może czasem pulsować, na przykład w czasie płaczu dziecka. Jest to zjawisko fizjologiczne i nie należy się nim przejmować. Ciemiączko zazwyczaj leży na poziomie pozostałych kości czaszki. W sytuacji, gdy wznosi się lub jest napięte, przejawia tym wzrost ciśnienia krwi w mózgu. Jest to zjawisko potencjalnie groźne, na które warto zwrócić uwagę i skonsultować z lekarzem pediatrą czy neurologa. Wśród metod diagnostycznych w tym przypadku stosuje się badanie dna oka czy ultrasonografię mózgu, aby wykryć przyczynę problemu i ewentualną chorobę. Z kolei wklęsłe ciemiączko może oznaczać zbyt niski poziom nawodnienia organizmu i pojawiający się stan odwodnienia. W takiej sytuacji dziecko powinno przyjmować znacznie więcej płynów.

Kraniostenoza – czym jest ta nieprawidłowość?

Jedną z poważniejszych nieprawidłowości związanych z ułożeniem i zrastaniem się szwów czaszkowych u noworodka jest kraniostenoza. Jej istotą jest zbyt szybkie zrośnięcie się ze sobą szwów czaszkowych, przez co mózg dziecka ma za mało przestrzeni do rozwoju. Problem ten należy rozwiązać metodą chirurgiczną. W przypadku łagodnego przebiegu choroby mogą wystarczyć akcesoria ortopedyczne. 

Nagłówek H2: Jakie są przyczyny kraniostenozy?

Wśród przyczyn kraniostenozy upatruje się czynniki genetyczne, ale również uwarunkowania środowiskowe. Może być powiązana z występowaniem innych chorób o podłożu dziedzicznym, takich jak zespół Aperta czy Crouzona. Na powstanie kraniostenozy mogą mieć wpływ problemy z prawidłowym funkcjonowaniem metabolizmu, u podłoża których leżą schorzenia tarczycy czy hiperkalcemia. Wygląd główki dziecka chorego na kraniostenozę może być różny, w zależności od tego, które konkretnie szwy ulegną przedwczesnemu zrośnięciu. Problem ten występuje raz na 2500 urodzeń. 

Objawy kraniostenozy

Jak już wspomniano, wygląd główki dziecka determinuje rodzaj szwów, które uległy zbyt szybkiemu zrośnięciu. Świat medycyny wyróżnia kraniostenozę strzałkową (zrośnięcie się szwu strzałkowego), kraniostenozę czołową (zrośnięcie się szwu czołowego), kraniostenozą wieńcową (zrośnięcie się szwu wieńcowego). W przypadku, gdy u niemowlęcia dojdzie do zbyt szybkiego zrostu kilku różnych szwów, mówimy o czaszce wieżyczkowatej. 

Zbyt późne zarastanie ciemiączka – co jest tego powodem?

W sytuacji, gdy niemowlę, które ukończyło już 18. miesiąc życia, wciąż ma ciemiączko przednie, można mówić o problemie zbyt późnego zarastania. Wśród podstawowych przyczyn tego zjawiska lekarze pediatrzy wskazują na zbyt niski poziom witaminy D3 w organizmie, wodogłowie lub choroby tarczycy. Rodzice, którzy wykryją tę dolegliwość u swojej pociechy, powinni zgłosić się do lekarza.